تاریخ ارسال : ۹۹/۰۶/۰۲
در جلسه درمان، پیش‌بینی کردن بهتر است یا حی و حاضر بودن؟
نویسنده: جسیکا دور
ترجمه و تلخیص: دکترعلی فیضی
(دانش آموخته دکتراستیون هز و زاس هریس )
دارا وستروپ آموزگار برجسته درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد(ACT) می‌گوید که وقت گذاشتن برای تفکر در مورد جلسات پیش رو واقعاً می‌تواند به ما کمک کند که باقدرت بیشتری به درمان بپردازیم، اما این تفکر پیش از جلسه به نیت بی‌عیب و اشکال بودن در جلسه نیست بلکه با این هدف انجام می‌شود که برای آنچه دراتاق درمان با درمان‌جو اتفاق می‌افتد حی و حاضر باشیم.
.
در ACT یکی از کارهای نامطلوب این است که درمانگر متن یا پروتکلی تدوین کند که به‌طور بالقوه هر چیزی را که قرار است در جلسه اتفاق بیفتد درون خود دارد. درمانگر به‌عوض چنین کاری بایستی که مهارت و دانش خود را درباره اصول و اهداف ACT زیاد‌تر کند تا بداند که درمان‌جو بر اساس فرایندهای اصلی بالینی در کجا درمان ایستاده است.
او همچنین بهتر است یاد بگیرد که چطور قابلیت‌های اصلی درمانی را ارائه و درباره آن‌ها صحبت کند. در این صورت او می‌تواند مطمئن باشد که حاضر و آماده بودن در جلسه کمک‌حال قدرتمند او خواهد بود.
.
اگر بخواهیم مثالی برای وابستگی نا منعطف به پروتکل های درمانی بیان کنیم این‌طور خواهد بود:
درمانگران ACT تأکید زیادی روی استفاده از استعاره و تمثیل دارند تا به درمان‌جو کمک کنند ارتباط مؤثری با ارزش‌هایش برقرار کرده و برای تعهد واقعی و آگاهانه به تغییر انگیزه پیدا کند؛ اما برخی اوقات ما به‌جای تمرکز روی اصول رفتاری در مورد استفاده از تکنیک‌ها و تمثیل‌ها سردرگم می‌شویم (آیا باید این تکنیک را الآن انجام بدهم؟ چقدر باید روی هر تکنیک وقت بگذارم؟ و نظیر این‌ها…).
.
اگر به‌طور مداوم به دنبال این باشید که در آخرین پروتکل ACT کدام تمثیل را کی باید انجام داد یا یک فهرست ذهنی برای خود درست کنید که به ترتیب کدام تمثیل‌ها را باید ارائه کنید بایستی گفت که وقت آن رسیده، دست از این کارها بردارید و به سمت رویکردی فرایند محوربروید.
همین‌که به نظرتان رسید درمان‌جو به‌روشنی می‌فهمد اجتناب از تجربه چه عملکردی در زندگی او دارد، ممکن است از خود بپرسید که آیا وقت کاوش بیشتر درباره مشکلاتی که کنترل نابجا ایجاد می‌کند رسیده یا نه؛ یا اینکه ممکن است از خود بپرسید بهترین راه برای ارائه ایده کنترل به‌عنوان مشکل و نه راه‌حل چیست؟ جواب به این سؤالات تعیین می‌کند که کدام تمرینات و استعاره‌ها می‌تواند به بهترین شکل این اصل را برای درمان‌جو روشن کند.
.
سؤال دوم مستلزم دقت به این است که در جلسه درمان با یک درمان‌جوی خاص چه اتفاقی واقعاً می‌افتد. توانمندی پیشرفت، با پروتکل درمانی مشخص نمی‌شود بلکه با ارزیابی این نکته مشخص می‌شود که درمان‌جو بر اساس فرایند کلی درمان در کجا ایستاده است. به‌عبارت‌دیگر این ارزیابی مستلزم دقت مداوم به این نکته است که درمان‌جو بر اساس توانایی‌های رفتاری آماج در ACT (همان شش فرایند اصلی انعطاف‌پذیری روانشناختی) کجا ایستاده است.
.
مثلاً شما تشخیص می‌دهید که الآن پرداختن به ارزش‌ها است و درمان‌جوی شما ناگهان افشا می‌کند که هنوز با یک فکر خاص آمیختگی دارد. درصورتی‌که درمان‌جو اطلاعاتی مغایر با طرح و برنامه شما برای پیشرفت دارد که ادامه دادن آن طرح به لحاظ بالینی سودمند نخواهد بود.البته منظور ما این نیست که طرح‌ریزی برای جلسات مهم نیست. کار درمان این‌گونه آغاز می‌شود: درمان‌جو چه تصوری از مشکلات خود دارد و این تصور از دید ACT چگونه دوباره چهارچوب‌دهی می‌شود. این فرایند شامل «ارزیابی توانایی‌های درمان‌جو» بر اساس شش فرایند اصلی است تا نحوه تصور او از مشکلاتش به چهارچوب ACT ترجمه شود. در ACT فرمولبندی کیس مهم است چون به درمانگر کمک می‌کند تا بر فرایندها به‌عنوان اولین مرحله در فرایند درمان تمرکز کند.
.
بعضی‌اوقات ما آن‌قدری روی آنچه الآن اتفاق می‌افتد تمرکز می‌کنیم که گسلیدن از این تمرکز و دقت به تصویر بزرگ‌تر سخت می‌شود: درمان به‌طورکلی چطور پیش می‌رود؟ وستروپ پیشنهاد می‌کند یک راه خوب برای نگه‌داشتن چشم‌انداز کلی این است که از خود بپرسید: درمان‌جوی من کجا گیرکرده؟ و کدام ایده ACT اگر به کار بسته شود برای این درمان‌جو اثرگذار خواهد بود؟ دقت زیاد به این نکته که شما و درمان‌جوی شما بر اساس اهداف ACT کجا هستید اهمیت زیادی دارد. با این دقت و توجه می‌توانید تعیین کنید که قدم مطلوب بعدی چیست؟ همین‌که به این سؤال پاسخ داده شد می‌توانید بسنجید که کدام استعاره یا #تمرینتجربیاکت برای جلسه بعد مفید خواهد بود.
درنهایت وستروپ کار بر روی خلاصه جلسه زیر را به منظور آمادگی برای جلسه بعد پیشنهاد می‌کند:
1.مفهوم‌پردازی کیس : درمان‌جو مشکل خودش را چطور می‌بیند؟ چطور می‌توانید این تصور را به چهارچوب ACT برده و ترجمه کنید؟ کدام توانایی‌های اصلی ACT برای این درمان‌جو کلیدی است؟
2.شما کجا هستید؟ تاکنون روی کدام فرایندهای ACT به‌روشنی کارکرده‌اید؟ درمان‌جو بر اساس آن فرایندها کجا است؟ درمان‌جو مشکل خود را چگونه می‌بیند؟ آیا عاقلانه است که به جلو بروید یا روی همین فرایندی که الآن دارید کار می‌کنید باید بمانید و کارکنید؟
3. وقتی پیش می‌روید برای افزایش توانایی درمان‌جو درفرایند خاصی که هدف خواهید گرفت ازکدام تمثیل‌ها استفاده می‌کنید؟
4.برای تکلیف خانگی کدام تمرین‌های تجربی را تجویز می‌کنید؟ (دو تمرین)
5.تمرین‌ها را انجام بدهید.
6.درزمان حال باشید.
طرحی نو، برگزار کننده دوره های معتبر رواندرمانی و روانکاوی در کشور
جهت کسب اطلاعات بیشتر در رابطه با دوره جامع تربیت درمانگر ACT(دوره پاییز 99) ، با تدریس دکتر علی فیضی با شماره های زیر تماس حاصل نمایید:
09901185710 – 02188322631